Keuzes maken : Mensen
Het hele leven bestaat uit keuzes maken. Dat is bij fotografie niet anders. Nu we ons in een digitaal tijdperk bevinden is het maken van foto’s een fluitje van een cent. Maar dan komt de uitdaging: welke foto is de beste?
Keuzes maken heeft natuurlijk alles met je persoonlijke voorkeur te maken. Maar toch: het is belangrijk om duidelijk te maken waarom je tot een keuze komt. Daarom neem ik je mee naar een serie foto’s en vertel ik je welke foto het beste past bij mijn stijl.
Dit zijn voetballende jochies in de Italiaanse stad Napels. Zij hebben niet de luxe van een mooi, groen voetbalveldje waar ze een balletje kunnen trappen. Integendeel, ik trof ze op een versteend pleintje met geparkeerde auto’s. De tegels liggen er schots en scheef.
De jochies vonden het goed dat ik ze fotografeerde. Ze poseerden zelfs, maar dat wilde ik niet. Gelukkig ging het weer snel om het voetballen en kon ik als fotograaf ‘gewoon’ aan de gang.
Het was trouwens nog lastig om een samenhangende compositie te krijgen – want daarvoor moet je wat ruimte tussen de jongens hebben. Ik wilde beweging zien, waarbij iedereen gefocust is op de bal. En: de bal zelf moet in beeld zijn!
Nou, volgens mij is op de eerste foto aan al die voorwaarden voldaan. Bij de andere foto’s is de bal niet in beeld, de (com-)positie van de kinderen onsamenhangend of zwaaien er armen voor gezichten. Kijk zelf maar:
Als het om keuzes maken gaat, haal ik er trouwens nóg een foto uit: kijk eens naar de uitdrukking op de gezichten van deze drie. Hier is er duidelijk één de baas en krijgt de ander een standje. Het kleinste jochie vindt het allemaal maar eng en pakt de arm van zijn vriend vast ter bescherming. Ik geef toe: deze foto heeft weinig met straatvoetballen te maken. Maar als je een verhaal wilt vertellen met een foto, is-ie absoluut de aandacht waard.
Keuzes maken bij gebouwen
Ik zei het al eerder, het maken van foto’s is tegenwoordig een fluitje van een cent. Maar de keuze voor de beste foto uit een serie heeft alles met je persoonlijke voorkeur te maken. In dit geval neem ik je mee naar een serie foto’s van gebouwen en vertel ik je welke foto het beste bij mijn stijl past.
Het was al gesloten, maar gelukkig kreeg ik vlak voor de sloop nog even de mogelijkheid om het oude zwembad in mijn dorp te mogen fotograferen. Dat was bijzonder, en niet alleen omdat het er verlaten en een beetje spookachtig was. Ik kende het bad met z’n jaren zeventig-interieur goed: ik had er immers zelf jarenlang gezwommen. Nu trof ik het onttakelde staat aan: er lag overal rommel. Hier en daar waren de tegels al losgeraakt…
Tja, hoe raar het ook klinkt, maar ‘rotzooi’ maakt het best gemakkelijk om een mooi gecomponeerd beeld te maken. Wel was het even zoeken naar een mooi hoekje – waarbij de lichtval goed zou zijn. Na een (of twee) rondje(s) om het bad besloot ik om een overzichtsfoto te maken. Met de drie beelden hieronder leg ik uit waarom ik tot die keuze ben gekomen.
Bij de eerste foto ligt de nadruk te veel op het witte gat op de achtergrond. De foto is op zich niet lelijk, maar je hebt niet direct het gevoel dat je naar een verlaten zwembad kijkt.
Bij de tweede foto is het licht slecht: het valt niet op het lege bad. Bovendien ligt er iets veel rotzooi, waardoor het beeld onrustig wordt. De invalshoek is wél goed: je ogen volgen gemakkelijk de contouren van het bad.
En dan de laatste foto: hier krijg ik echt het gevoel van een verlaten zwembad. Je kunt de contouren van het bad volgen. Bouwafval ligt op de voorgrond en vergroot het gevoel van verlatenheid. De zo kenmerkende zwembadtrap maakt het gevoel compleet. Ook hier ligt allerlei rotzooi (rechts) maar het neemt het niet zo’n overheersende rol in. Het licht valt mooi in het lege bad en de compositie van het wybertje (met de verticale zuilen) maakt het beeld compleet. Ook in zwart-wit (zie boven) doet deze keuze het goed!
Keuzes maken bij gezichten
Net als bij mensen in het algemeen en bij gebouwen, is het geen enkel probleem in om gezichten vast te leggen op de foto. Maar de keus voor de beste portretfoto is nog niet zo eenvoudig. Daarom neem ik je dit keer mee naar een serie foto’s van portretten en vertel ik je welke foto het beste bij mijn stijl past.
Ik zeg gezichten, maar misschien zou ik beter de blik kunnen noemen! Hoe kijkt iemand, wat doet iemand? Daarbij is het allereerst van belang of de foto bedoeld is als zakelijk portret of als portret voor aan de muur thuis.
Laat ik je meenemen naar een portretserie van mijn oudste dochter. Het streven was om een portret te maken waarin de blik natuurgetrouw is, maar ook haar karakter tot uiting komt. Haar blik moet aanzetten tot nadenken. Nou ken ik mijn dochter als geen ander en zie ik meteen welke oogopslag haar karakter weergeeft. Maar ik zie ook hoe een aantal blikken té geposeerd overkomt.
Op een aantal foto’s komt ze somber of zelfs verveeld over. Mijn keuze valt op de middelste foto, en die heb ik wat bijgewerkt. Linksonder vind ik een goede tweede. Opvallend: in beide gevallen heeft ze een indringende blik op haar gezicht en zeker geen vriendelijk lachje. Maar oordeel zelf:
Keuzes maken bij documentair portret
De laatste fotoserie waar ik je in meeneem is van Maikel. Hij poseert voor mij bij het lege dorpszwembad dat ik al in het eerste deel beschreef. De omstandigheden waren niet ideaal. Het was er donker. Ik moest gebruikmaken van een flitser om Maikel goed te kunnen uitlichten. Om er wat humor in te brengen, vroeg ik hem om in lege zwembad te ‘duiken’. Toch komt deze foto niet tot zijn recht. Het lege zwembad is niet goed uitgelicht in beeld, waardoor de kracht van de boodschap ontbreekt.
De boodschap is: wees creatief en bedenk een plan. Dat doe je van tevoren, ook al maak je de keus voor de beste foto achteraf. Maar je moet wel iets te kiezen hebben! In dit geval heb ik er voor gekozen om Maikel te fotograferen als sporter een waterpoloër die op het punt staat om in actie te komen.
De eerste twee foto’s zeggen niet zoveel. Je ziet een persoon met een bal bij een zwembad. De laatste foto bevat actie. En als je dan alle informatie die er niet toe doet, ervan af ‘snijdt’, leg je de focus op Maikel als sporter. Als je goed kijkt zie je zelfs beweging in de armen en de bal. Daarmee benadruk je de actie!
Tot slot nog een tip: Hans Aarsman was een gevierd Nederlandse fotograaf, die niet alleen in de Volkskrant publiceerde maar ook een leuk boek schreef over keuzes maken en waarom we bepaalde foto’s mooi vinden: ‘De fotodetective’.